Column Daniels Huisman: De legitieme portie; toe aan verandering?
De huidige legitieme portie staat alweer enige tijd in de wet, sinds 2003. Onder het oude recht bestond de legitieme portie ook al, maar onder andere juridische omstandigheden. Wat houdt deze legitieme portie in en is het nog van deze tijd?
Het onterven van een kind is op grond van de huidige wet mogelijk. Er is echter een grote maar een kind kan namelijk altijd een beroep doen op de legitieme portie. Op die manier kan hij altijd aanspraak maken op een deel van de nalatenschap van de overleden ouder, ondanks de wil van de ouder om het kind niets na te laten. Een soort 'minimaal erfdeel' dus.
Het betreffende kind is na onterving geen erfgenaam meer, maar heeft een vordering op de nalatenschap als een schuldeiser. Een vordering op de langst-levende ouder en/of de eigen broers en zussen. Het gaat om een geldbedrag dat ongeveer de helft is van wat het wettelijk erfdeel zou zijn.
Op dit geldbedrag moet binnen vijf jaar na het overlijden van de ouder beroep worden gedaan, anders komt de legitieme portie te vervallen. Het kind kan dus zelf beslissen of hij een beroep op de legitieme portie doet. De opeisbaarheid is op zijn vroegst zes maanden na het overlijden van de ouder, maar kan met het testament van de erflater zijn opgerekt tot na het overlijden van de langstle-vende ouder. Op die manier heeft de langstlevende ouder niets 'te vrezen' van het onterfde kind en kan het in financi?le zin ongestoord verder leven. Om de omvang van de legitieme portie te achterhalen heeft de legitimaris recht op inzage in de administratie van de erflater.
Overigens kunnen alleen afstammelingen van de erflater een beroep doen op de legitieme portie. Voor de echtgenoot die overblijft, bestaat een dergelijk recht niet. De wet kent wel opties om de onterfde echtgenoot in financi?le zin te beschermen, maar die zijn van andere orde dan de harde vordering van de legitimaris.
Zelf beschikken
Er gaan steeds meer geluiden op om afscheid te nemen van dit fenomeen. De familiebanden worden steeds losser, de wens is vooral minderjarigen te be-schermen, maar nog belangrijker: mensen willen zelf kunnen beschikken over hun nalatenschap. Als een kind wordt onterfd, gaat daar vaak een geschiedenis aan vooraf en staan de verhoudingen op scherp. Een goede begeleiding kan daarbij een groot verschil maken. Of de legitieme portie gaat verdwijnen en op welke termijn dat zal gebeuren blijft nog wel even onduidelijk.
Heeft u recht op een legitieme portie, maar verkrijgt u geen informatie of heeft u andere vragen over de afwikkeling van een erfenis? Neem dan contact op met Nienke Nijenhuis-Kloosterboer van Daniels Huisman advocaten.
Mr. Nienke Nijenhuis-Kloosterboer
Daniels Huisman Advocaten
E-mail: nijenhuis@danielshuisman.nl
Telefoon: (0570) 613327