Nieuws
Professioneel handelen in een meerstemmige samenleving
In onze diverse wereld is leven en werken uitdagend, en lijkt het soms verwarrend en moeilijk. Tegelijk vormt het een van de grootste troeven voor onze toekomst. Diversiteit speelt een rol in onze relaties op de werkvloer en bepaalt zo ook het resultaat van je bedrijf of organisatie. Om met die meerstemmigheid om te gaan, moeten we onze angst voor verschil loslaten. Transitiecoach Fanny Matheusen publiceerde zopas 'Professioneel handelen in een meerstemmige samenleving Het PEACE-model', een boek dat een leidraad wil vormen voor professionals in een wereld van verschil.
Wil jij met angst deze meerstemmige wereld tegemoet treden of wil je je erin bewegen met lef en liefde? Dit is eigenlijk de basisvraag die mij al jaren onderliggend gesteld wordt als ik als coach en trainer werk rond thema's als interculturele competentie, divers-sensitief rekruteren en inclusiever communiceren. Steeds komt het neer op die basisvraag, die me aanzet te gaan nadenken wat mensen die met meer lef en liefde in hun werk staan nu eigenlijk precies doen. Ik ontwikkelde op basis van een
academisch model voor interculturele competentie een meer praktisch hanteerbaar model met vijf handelings-principes: het PEACE-model. Dit model vormt de basis van mijn nieuwste boek, een gids voor iedereen die wil floreren in een wereld die steeds diverser wordt. Aan de hand van rake reflectievragen en ervaringsgerichte oefeningen leert het je alles over meerstemmigheid, kruispuntdenken en interculturele competentie.
Mijn praktijk van dertig jaar met groepen werken in zeer diverse contexten en in verschillende rollen heeft hiertoe bijgedragen. De vele cases en voorbeelden in dit boek heb ik te danken aan de vele plekken waar ik mocht verbinden in verschil tussen en met mensen. Anderzijds heb ik me natuurlijk ook wel de vraag gesteld of ik in het huidige tijdperk als witte vrouw nog een boek kon schrijven over dit thema. De interviews met mensen op heel verschillende kruispunten die elk vanuit hun perspectief rond dit thema werken, hebben hier veel wind in de zeilen gegeven. Ik laat hen dan ook graag aan het woord in het boek. Het is dus een meerstemmig boek geworden over professioneel handelen in een meerstemmige samenleving.
Het uitgewerkte PEACE-model versterkt jouw interculturele competentie en laat je een weg zien doorheen gevoelige debatten en soms onbekende situaties. De essentie van interculturele competentie gaat voor mij over wakker zijn in een woelige wereld. PEACE is een letterwoord, waarbij de letters dienen als structurele elementen waaraan jij je denken en handelen kunt vastknopen.
P van Praat vrijmoedig
E van Erken eigenwaarde
A van Aanvaard anders-zijn
C van Creëer coöperatief
E van En-en-denken en handelen
Deze vijf handelingsprincipes van het PEACE-model bouwen mee aan een vredevollere wereld, een plaats waar iedereen veilig kan samenwerken, ondernemen en innoveren, en waar de volgende genera-tie in alle veiligheid kan opgroeien. Als voorproefje neem ik je graag mee in twee ideeën die ook in het boek centraal staan. En die van jou een heterogeniale professional maken.
1. ZONDER WRIJVING GEEN GLANS
Cruciaal om echt met verschillen om te gaan, is dat we de spanning of het conflict niet vermijden. Net daar schuilt een potentiële bron voor creativiteit en innovatie. Maar dan is er wel bereidheid nodig om het aan te gaan en niet uit de weg te gaan. Conflict hoort bij het leven, maar al te vaak hebben we boodschap-pen gekregen vanuit de ons socialise-rende instanties. Dat we bijvoorbeeld beter 'zwijgen voor de lieve vrede' of 'ons niet zo druk hoeven maken'. We missen daar kansen. Het probleem is
niet het conflict, maar dat we niet conflictvaardig zijn. Uit onderzoek weten we dat teams, organisaties, buurten waar superdiversiteit een realiteit is, nood hebben aan manieren om om te gaan met de polariteiten, dilemma's en vraag-stukken die dat stelt. Voor wie niet naar een gewelddadige escalatie of toxische polarisatie wil gaan, reik ik in het boek ideeën en tools aan die een effectieve omgang met conflict mogelijk maken.
2. ELK KRUISPUNT HEEFT ZIJN KRACHTEN EN KWETSBAARHEDEN
Het woord diversiteit roept nog al te vaak doelgroepdenken en categorisering op en neemt een belangrijke factor niet mee: macht. In dit boek vertrekken we van het concept kruispuntdenken dat in het Nederlandstalig vakgebied maar moeilijk ingang vindt. Intersectionaliteit is een woord dat ontstaan en verspreid is door bewegingen van Afro-Amerikaanse vrouwen. Zij wilden aangeven dat niet voor alle vrouwen dezelfde thema's op de agenda staan en dat niet alle mensen van kleur op eenzelfde manier bevooroordeeld of gediscrimineerd worden. Het is een concept dat ons allemaal doet nadenken over het kruispunt dat wij bezetten: welke meervoudige identiteit heb jij? En in welke context biedt jou dit kansen en waar speelt het je parten? En hoe geeft de samenleving waar je leeft je privileges omwille van dat kruispunt waarop je staat? Belangrijke vragen die het begrip diversiteit ons niet biedt, om-dat het blind is voor echt verschil-den-ken. Ik zeg het graag met een quote van Melody Hobson: Let us be colorbrave, not colorblind.
Meerstemmig ontmoeten is spannend en niet altijd harmonieus. Als het lukt, dan zijn de voordelen talrijk. Organisaties worden steeds meer kennisgericht, en dan heb je beter een brede waaier aan kennis en achtergronden aan boord. Dat verhoogt de kansen op innovatie. Uit onderzoek blijkt dat heterogeen samengestelde teams het in het begin moeilijker hebben met besluitvorming. Maar eenmaal goed geaccordeerd, bereiken ze vaak meer dan homogene teams. Als we erin slagen ons af te vragen wat we als normaal beschouwen en onze kaders kunnen herdenken, verrui-men en verbreden, dan ontdekken we de ongelofelijke troeven van de meerstemmige samenleving.
Fanny Matheusen is transitiepedagoge, keynotespeaker, oprichter en bezieler van HUMMUS bv The Art of Deep Democracy. Ze is practitioner, instructor en supervisor in de Deep Democracy Lewis-methode, gastdocent aan verscheidene hogescholen en auteur van meerdere boeken rond inclusie, conflict en verbindend samenwerken met verschil.
