Nieuws
Over faillissementen: Cash is king
In de eerste drie kwartalen van 2023 zijn ruim 60 procent meer bedrijven failliet verklaard dan in dezelfde periode van 2022 en vertoont het aantal faillissementen een stijgende lijn, zo blijkt uit recente cijfers van het CBS. Wat zijn de achterliggende oorzaken? En welke opties zijn er, nu de economie afkoelt en de vraag in sommige sectoren achterblijft? “Ondernemers willen doorgaan, doorgaan, doorgaan. Ook als ze diep in hun hart weten dat ze de rekeningen uiteindelijk niet kunnen betalen.”
Tekst: Wilma Schreiber. Fotografie: Evert van de Worp
Erik Hamer, directeur-eigenaar Karreman Gerechtsdeurwaarders in Apeldoorn, stelt dat het aantal faillissementen weliswaar stijgt, maar zich in vergelijking met eerdere jaren nog steeds op een behoorlijk laag niveau bevindt. “De overheidssteun tijdens de coronapandemie heeft veel bedrijven overeind gehouden. De huidige stijging wordt veroorzaakt door de hogere lasten, zoals belastingen, huren, loonkosten, inkoopkosten, rentelasten en energiekosten – een optelsom van ontwikkelingen.”
Gerard Bernhards, directeur Bedrijven Stedendriehoek bij ABN AMRO, komt tot eenzelfde conclusie. “Als je de cijfers van de eerste drie kwartalen van 2019 tot en met 2023 op een rijtje zet, is er geen sprake van een exorbitante stijging. We zijn weer terug op het niveau van voor corona. De tussentijdse daling in coronatijd is te danken aan alle steunmaatregelen.” Intussen hebben bedrijven vanwege krapte op de arbeidsmarkt en hoge inflatie te maken met sterk stijgende loonkosten. “In 2022 was sprake van een loonstijging van 3,2% en een inflatie van 10%; in 2023 is dat 6,1% respectievelijk 4,4%”, verklaart Bernhards. “Vooral de sectoren Zakelijke Dienstverlening, Leisure en Transport & Logistiek zijn relatief arbeidsintensief, sectoren die in de Stedendriehoek goed vertegenwoordigd zijn. Daarnaast leiden de lagere koopkracht van consumenten en de snel stijgende rente ertoe dat de economie afkoelt.”
Pijnpunt
Daar komt bij dat bedrijven vanaf oktober 2022 de belastingschulden uit coronatijd moeten gaan terugbetalen. “Ook die schulden komen er nog even bij en dragen bij aan een hoger aantal faillissementen”, zegt Hamer. “Tijdens coronatijd hebben veel ondernemers schulden gemaakt, doordat de inkomsten afnamen terwijl veel uitgaven gewoon doorliepen.” Hij verwacht dan ook dat de stijging zal doorzetten. “Niet alle kosten zijn één-op-één af te wentelen op klanten. Denk aan horecaondernemers die bezoekers geen hogere prijs voor een biertje willen laten betalen. Uiteindelijk worden de marges kleiner. Als je nog wat vet op de botten hebt, kun je nog wel wat gaten vullen, maar op een gegeven moment is de rek eruit.”
Kijkend naar de CBS-cijfers van september 2023 neemt de omzet van bedrijven weliswaar toe, maar dalen verkoopvolumes en stijgen productprijzen. “Ook de geopolitieke situatie en de daarmee gepaard gaande exportbeperkingen dragen daaraan bij. Mensen kopen minder, investeren minder”, zegt Bernhards. “De basisrentes van de ECB zijn in een jaar tijd van -0,5% naar 3,75% gestegen. Bedrijven met een groot aandeel vreemd vermogen lijden hier het meest onder. Ander pijnpunt zijn de extra eisen die kredietverstrekkers stellen om hun risico te beperken in deze onzekere markt.”
Voldoende toekomst?
In de huidige economische situatie adviseert Hamer ondernemers om schulden niet te laten oplopen. “Trek aan de bel. Als je hele kleine marges hebt en niet genoeg verdient om alle kosten te betalen, kan stoppen beter zijn. Onderzoek dus of je bedrijf voldoende toekomst heeft. Dat is moeilijk, want ondernemers willen doorgaan, doorgaan, doorgaan. Ook als ze diep in hun hart weten dat ze de rekeningen uiteindelijk niet kunnen betalen”, schetst hij. “Besef dat je in geval van een vennootschap bij faillissement ook persoonlijk aansprakelijk gesteld zou kunnen worden voor gemaakte schulden. Dat moet je zien te voorkomen.”
Als een onderneming nog winst maakt, raadt Hamer aan hulp te zoeken bij de eigen accountant of diens netwerk voor begeleiding, of bij gespecialiseerde organisaties als Geldfit Zakelijk die kunnen fungeren als sparringpartner. “Je kunt ook herfinanciering overwegen, maar banken zijn daar momenteel niet zo happig op. Schuldsanering is eveneens een optie, maar dan moet je wel al je schuldeisers weten mee te krijgen, dat ze instemmen met je aanbod. Lukt dat niet, dan resteert faillissement.” Als gerechtsdeurwaarder handelt Hamer voor opdrachtgevers uitstaande vorderingen af en adviseert hij hen over te zetten stappen. “Daarbij maken we steeds een kosten-batenafweging. Soms heeft beslaglegging geen zin en is het gunstiger om in te stemmen met het voorstel van de betreffende ondernemer.”
Realisme een must
Verder wijst Hamer op de mogelijkheid om te procederen voor een schuldregeling. “Stel, je hebt een schuld van 100.000 euro en geschikt met alle schuldeisers, maar één blijft dwarszitten voor 5.000 euro. Onder de Wet homologatie onderhands akkoord (Whoa) kun je dan een schuldregeling afdwingen via een advocaat”, vertelt hij. “Voorwaarde is wel dat je onderneming winst maakt en dat je een afbetalingsvoorstel overlegt. Dan kan een rechter de schuldeiser een schuldregeling opleggen en kan een deurwaarder geen beslag meer leggen op je vermogen. Dat geeft weer wat rust om zaken op orde te stellen.”
Bernhards raadt bedrijven aan hun arbeidsproductiviteit omhoog te brengen. “Bijvoorbeeld door te innoveren als je daar de middelen voor hebt of door efficiënter te gaan werken. Verbreden van je verdienmodel kan ook, maar is niet makkelijk in deze tijd. Een andere manier om meer liquiditeit vrij te spelen, is lagere voorraden aanhouden. In alle gevallen is een sterk liquiditeitsbeheer gewenst. Cash is king. Stuur dus strakker op je debiteurenbeheer.” Tegelijkertijd is realisme een must. “Er komt een moment dat genoemde maatregelen niet meer helpen. Dus moet je omzet blijven genereren om aan je verplichtingen te blijven voldoen en continuïteit van het bedrijf te garanderen.”
.jpg)
